Afgelopen maand bezochten we Lalibela, voor het eerst in drie jaar. Het was een hartverwarmend en emotioneel weerzien met onze vrienden.
Waar elders onderweg de oorlogsschade soms goed zichtbaar was, leek de stad er op het eerste gezicht ongeschonden vanaf gekomen. Maar schijn bedriegt. Het ziekenhuis was leeggeroofd, net als de meest luxueuze hotels en overheidsgebouwen. En ook de sociale werkplaats van de HIV-organisatie Beza (die we een paar jaar geleden hielpen bouwen) was geplunderd.

Onze vrienden in Lalibela hebben de bezetting allemaal overleefd (op de moeder van een van onze studenten na, die door een verdwaalde kogel geraakt werd). Maar de oorlog heeft een zware tol van hen gevraagd. En doet dat nog steeds. Gebrek aan voedsel en schoon water maakten het leven extreem moeilijk.
Sommigen zijn beroofd van hun schaarse bezittingen of hebben de oorlogsdreiging aan den lijve ondervonden. De angst dat de vijand terugkeert overheerst nog steeds.
En ook al is de rust weergekeerd, dat betekent nog niet dat alles weer normaal is. De overheid weet met kunst- en vliegwerk voor minimale voorraden drinkwater te zorgen. De elektriciteitsvoorziening functioneert nog steeds niet. Er moet een compleet nieuwe aanvoer uit veilig gebied aangelegd worden. Met een beetje pech duurt dat nog tot het eind van dit jaar. De voedselaanvoer stagneert nog, waardoor de prijzen torenhoog zijn. Er is voedselhulp voor de allerarmsten, maar omdat onze mensen steun vanuit de stichting krijgen, rekent de gemeente hen niet tot die groep.
Het huidige regenseizoen biedt hoop op een goede oogst. Maar alleen voor de boeren die niet beroofd zijn van hun zaaigoed.

De draad weer oppakken

Ondanks alle ellende waren de mensen die onder onze hoede vallen blij ons weer te zien. Onze aanwezigheid en toezeggingen voor blijvende steun gaven hen weer nieuwe moed. Bovendien kwamen we niet met lege handen. Met een extra bijdrage (mogelijk gemaakt door de gulle giften van onze donateurs na de noodkreet in onze vorige nieuwsbrief) vanuit de stichting konden de mensen hun oorlogsschulden afbetalen. Daarnaast zijn ze erg blij met de verhoging van onze maandelijkse steun. Dat helpt de gestegen kosten van het levensonderhoud te verzachten en de draad weer op te pakken.
Belangrijk voor ons was het bestendigen van de positie van ons nieuwe teamlid Abiy. Door de coronacrisis en de oorlog konden we hem pas nu persoonlijk aan de mensen in ons sociale project presenteren.
Hoe behulpzaam de moderne media ook zijn, voor het maken van goede afspraken is een periodiek overleg ter plekke onontbeerlijk. De gesprekken met ons lokale team waren erg vruchtbaar. Onze organisatie heeft hiermee een enorme kwaliteitsimpuls geboekt, die al meteen zijn vruchten afwerpt. Niet alleen op het administratieve en communicatieve niveau, maar ook een gerichtere coaching van de leerlingen op de scholen in Lalibela.

Na twee gemiste jaren door corona mochten wij dit jaar weer aansluiten bij de Goede Doelen Actie van het Elzendaalcollege in Boxmeer.

Naast het zoveel mogelijk rondjes hardlopen op 7 juli, beogen we met deze actie de jongeren ook bewust te maken van mensen op de wereld die het niet zo goed hebben als wij. Hiervoor mag iedere deelnemende stichting een lesuur verzorgen aan de betreffende brugklas. Informatie en motivatie staan centraal in deze les. Met deze bagage op zak gaan de leerlingen sponsoren zoeken voor hun hardloopactiviteit.

Het valt ieder jaar weer op, dat vele leerlingen heel gerichte vragen kunnen stellen. Zij zijn zeer begaan met het lot van mensen in de projectlanden.
Met recent beeldmateriaal kregen de leerlingen nog een beter idee van onze doelgroepen in Lalibela.

Motivatie en sportieve prestaties waren dit jaar van bijzonder hoog niveau, wat leidde tot het bedrag van € 1190,75. Niet eerder wist een brugklas zoveel geld voor ons bij elkaar te rennen.

Het bestuur van de Stichting Lalibela bedankt de leerlingen van klas 1Gb en de organisatoren voor hun bijdragen.

Op 31 mei arriveert een bestuursdelegatie in Ethiopië. We hebben een vol programma, waarin we uiteraard gaan onderzoeken hoezeer onze mensen geleden hebben onder de oorlog en de nasleep daarvan.
Verder staan er allerlei gesprekken op het programma. Eerst en vooral met onze vrijwilligers, maar ook met allerlei nieuwe contacten, waaronder een vergelijkbaar sociaal project in Lalibela en de kliniek-in-oprichting in het dorp Bilbala (25 km noordelijker), beide met een Nederlandse link.

Op 24 mei waren we te gast bij Henk Blok van de stichting Solar Cooking KoZon. Hij heeft ons ingewijd in de mogelijkheden van koken op zonnewarmte of met houtbesparende oventjes. Daar valt – juist ook in het zonrijke Ethiopië – veel winst mee te halen, niet alleen qua aanzienlijke besparingen in de kosten van brandstof, maar ook op het gebied van de reductie van CO2-uitstoot.
We kregen maar liefst drie solar cookers cadeau om te schenken aan mensen die de voordelen van koken op zonnekracht willen ervaren. We gaan ons uiterste best doen om de inspirerende verhalen van Henk Blok over te dragen op onze Ethiopische vrienden.

De oorlog die Lalibela vijf maanden lang in de een benauwende houdgreep hield lijkt inmiddels ver weg. Een voor een keren de bewoners terug. Zij treffen een stad in ontreddering aan.
Dankzij het ontzag voor de heilige plaats zijn de kerken en de armste wijken redelijk ontzien. Maar overheidsgebouwen, het ziekenhuis en de hotels en restaurants zijn geplunderd. De elektriciteitsvoorziening blijft een probleem. Maar niet zo groot als het gebrek aan schoon water en voedsel. En daar lijkt voorlopig nog geen oplossing voor te komen. Lalibela ligt in een moeilijk bereikbaar, bergachtig gebied. En de focus van de regering ligt nog steeds meer bij de oorlog dan bij het herstellen van de opgelopen schade. En hoewel de viering van Timkat doorgang vond, maakten de opbrengsten van de pelgrims en het handjevol toeristen de misgelopen inkomsten maar een heel klein beetje goed.

Gelukkig hebben al onze vrienden de oorlogsperiode overleefd. Een enkeling is er echter zeer beroerd aan toe. HIV en een slechte voedselvoorziening vormen geen goede combinatie.

De banken in de stad functioneren weer. Onze maandelijkse steun kon zo weer worden opgestart.
Om te overleven moesten onze mensen geld lenen waarmee ze schamel maar peperduur voedsel konden kopen. Stapje voor stapje helpen we hen nu op kracht te komen en die schulden af te lossen.
Met dank aan alle gulle giften die we de afgelopen periode van onze donateurs mochten ontvangen.

Vorige week bereikten ons al berichten dat Lalibela bevrijd zou zijn, maar omdat propaganda in oorlogstijd verre van betrouwbaar is, hielden we nog rekening met een tegenvaller.
Maar sinds gisteren is er weer contact met onze vrienden in Lalibela zelf en zij bevestigen het: Lalibela is weer vrij!

De bezetting heeft een zware tol van hen geëist door de tekorten op elk gebied.
Gelukkig kunnen we nu de steun weer uitrollen. Dat willen we ruimhartig doen, zodat alle materiële en immateriële schade zo snel mogelijk ongedaan gemaakt kan worden.

Dat wordt mede mogelijk gemaakt dankzij enkele genereuze giften naar aanleiding van onze nieuwsbrief.
Waarvoor onze hartelijke dank!

Onlangs wist ook onze vrijwilliger Abiy met zijn gezin te vluchten. Hij bevestigde de penibele situatie, maar vertelde ook dat de kerk in Lalibela de schendingen van de mensenrechten enigszins heeft kunnen beperken. De Tigray hangen hetzelfde geloof aan, en dat maakt het de kerk mogelijk met hen te onderhandelen. Zo lukte het zelfs om een zending medicijnen de stad in te loodsen.

Maar de nood is hoog. Het beetje voedsel dat nog voorradig is, wordt door de Tigray opgeëist of tegen woekerprijzen verkocht. De drinkwatervoorziening ligt plat, dus moeten de mensen meer dan een uur lopen om schoon water uit een bron te halen.

De mensen in ons Sociale Project horen tot de meest kwetsbaren en de allerarmsten. Het ziet ernaar uit dat er tot dusver nog niemand bezweken is, maar dat is een kwestie van tijd.

Abiy en onze vrienden Gebru en Teshome uit de hoofdstad Addis Abeba zijn voortdurend in de weer om de vluchtelingen te helpen en informatie uit Lalibela te vergaren. Het laatste nieuws is dat er een sluiproute gevonden is om geld naar onze mensen in Lalibela te sluizen. Ook hier speelt de kerk een bemiddelende rol. Als het inderdaad lukt, kunnen onze vrienden in de stad de eerste nood lenigen.

De burgeroorlog in Ethiopië lijkt nog lang niet ten einde. En de burgers van Lalibela zitten er middenin. Of ze slaan op de vlucht.

Al meteen in de eerste dagen wisten onze scholieren Henok, Adissa en Tesfa (zie de foto) met een grote groep te ontsnappen aan het geweld. Na drie dagen lopen door het onherbergzame gebied, bereikten ze een plek van waaruit ze met een bus naar de voorlopig nog veilige stad Dessie vervoerd konden worden. Een hele prestatie, te meer omdat deze drie jongemannen blind zijn.

Deze week kregen we te horen dat onlangs ook vier andere blinde scholieren uit ons sociale project wisten te vluchten. Zij zitten nu in dorpjes vlak achter het front. Via hen en andere kanalen ontvangen wij berichten over mensen die op straat doodgeschoten zijn, over plunderingen, over honger en dorst.

Tot voor kort dachten we dat onze blinde studenten in Gondar veilig op de universiteitscampus zaten, maar rond die stad braken vorige week ook gevechten uit. Alle studenten moesten de campus verlaten. Terug naar huis. En voor wie dat thuis in bezet gebied ligt, moet maar zien waar hij of zij een veilige plek vindt.

Waar mogelijk helpen wij onze mensen met noodsteun. Maar wie de stad niet weet te ontvluchten, is op zichzelf (en elkaar) aangewezen. Dat zal niet makkelijk zijn voor onze ouderen en zwaar gehandicapten. Hopelijk vinden zij binnen hun wijk voldoende solidariteit om deze barre tijd te overleven.

Vorig jaar gooide corona roet in het eten van de vijftigjarige bruiloft van twee donateurs die ons al 15 jaar steunen, maar enkele weken geleden konden zij hun lange verbintenis alsnog met familie en vrienden vieren.

Zij vroegen hun gasten geen cadeaus te geven, maar een bijdrage te storten op de rekening van Stichting Lalibela, ten behoeve van onze studentenproject voor de blinden.
Dat leverde meer dan duizend euro op. Een fantastisch bedrag, dat voor de volle 100% ten goede komt aan onze studenten.

We danken het gouden paar en hun bruiloftsgasten hartelijk voor hun bijdrage!

In de weken voorafgaand aan de bezetting van Lalibela ontvingen wij wel berichten over toegenomen militaire activiteit en groeiende onrust in de stad, maar wij hadden goede hoop dat de stad de dans zou ontspringen. Die heeft immers geen strategische waarde. Hij ligt in onherbergzaam gebied, ver van de grote verbindingswegen van het land.
Wij vermoeden dat de symbolische waarde van de verovering de doorslag gegeven heeft in deze overval. Lalibela is een van de allerbelangrijkste christelijke plaatsen in Ethiopië.

Weinig zicht op de situatie

We ontvangen vanuit diverse hoeken berichten, die echter moeilijk te verifiëren zijn. De een beweert dat er grootschalig geplunderd wordt in de stad, de ander meent dat de christelijke Tigrayers de beroemde rotskerken zullen sparen. Wel staat vast dat de Tigrayers delen van Amhara en Afar hebben ingenomen, waarmee Lalibela midden in de conflictgebieden ligt.
Over het lot van onze vrienden in Lalibela blijven we in het ongewisse. Veel mensen zijn de stad ontvlucht. Een van onze vrienden heeft meer dan 300 kilometer gelopen voordat hij in het vooralsnog veilige Bahir Dar aankwam.

Maar het grootste deel van de mensen die van onze steun afhankelijk zijn, zal in de stad zijn achtergebleven. Hun leeftijd, gezondheid of handicap verhindert hen zo’n moeizame vlucht te ondernemen.
Over hen maken we ons grote zorgen. Zonder onze maandelijkse steun zal het bijzonder moeilijk zijn om in hun dagelijkse levensbehoeften te voorzien. De regio is dusdanig verwoestijnd dat ze ook onder normale omstandigheden al afhankelijk is van externe voedselvoorziening. Dat zal nu stilgevallen zijn. Omdat de lokale bank gesloten is, kunnen onze vrijwilligers de mensen in het Sociale Project niet voorzien van cash geld. En zoals dat gebruikelijk is in een oorlogssituatie zullen de Tigrayers de aanwezige voedselvoorraden voor zichzelf en hun eigen volk opeisen.

Wij houden ons hart vast voor de inwoners van Lalibela.

We proberen voortdurend contact te krijgen met onze vrijwilligers ter plekke, maar we zijn bang dat dat niet gaat lukken zolang Lalibela bezet is. Zodra de situatie het weer toelaat, zullen wij direct handelen, al naar gelang de behoeften die zich dan aan ons aandienen.

De studenten zijn veilig

Onze tien blinde studenten zouden normaal tijdens de zomervakantie in Lalibela verblijven, maar zij blijken veilig op de campus van diverse universiteiten te zitten. In veilig gebied. Dat betekent dat onze vrijwilliger Teshome in Addis, die de contacten met de studenten onderhoudt, hen kan blijven ondersteunen. Ook ontvangen zij nog wel de studiebeurs die wij hen geven.

Wat een paar weken geleden nog ondenkbaar leek, is nu toch gebeurd: de rebellen uit Tigray hebben de stad Lalibela veroverd.

Lalibela ligt hemelsbreed zo’n 40 kilometer van het zuidelijkste puntje van Tigray vandaan, maar het onherbergzame gebied in de regio leek enige zekerheid te bieden. En ook strategisch heeft de stad amper waarde.
Maar kennelijk hebben de rebellen een symbolische daad willen stellen met de verovering van deze stad, omdat ze religieus, historisch én toeristisch uitermate belangrijk voor Ethiopië is.

Het is ons nog niet gelukt om contact met onze vrienden in Lalibela op te nemen. En dat zal vermoedelijk nog wel een hele tijd duren.

We vrezen het ergste voor de mensen in onze projecten. Zij horen al tot de meest kwetsbare groep en hebben weinig reserves en geen sterk netwerk om op terug te vallen.